Circulair bouwen, veranderingsgericht bouwen

De circulaire economie is hip: ook in de bouwsector. De uitdaging is om te bouwen en te renoveren met maximale inzet van bestaande materialen en om te streven naar recycling van alle toegevoegde materialen.

Ook voor CONIX RDBM Architects uit Antwerpen is duurzaam bouwen een noodzaak. In hun ontwerpen streven ze ernaar om in gebouwen minder energie en materiaal te verbruiken en om de levensduur van een gebouw te verbeteren. Daarom besloten ze om hun nieuwe kantoor volledig te ontwerpen en te realiseren volgens het principe van circulair bouwen.

CONIX RDBM Architects zal einde 2021  hun intrek nemen in hun nieuwe kantoor op de Mechelsesteenweg in Antwerpen.  Het gebouw was vroeger een kunstgalerie van Maurice Verbaets en moest volledig gerenoveerd worden.

Geert Vyncke, senior circular building advisor bij CONIX RDBM Architects: “ Circulair ontwerpen betekent ernaar streven om zoveel mogelijk aanwezige materialen te hergebruiken, om ingrepen te doen die zo weinig mogelijk sporen achterlaten. Indien we over 10 jaar zouden besluiten om de ruimte een andere bestemming te geven, zullen enkel in het plafond enkele gaatjes zichtbaar blijven. De overige elementen kunnen meegenomen worden naar een andere locatie. Alle scheidingswanden zijn gemaakt in standaardmaten en kunnen eenvoudig gedemonteerd worden. De vloer werd bevestigd met dubbelwandige tape en kan indien nodig makkelijk verwijderd worden.”

Veelvoud aan materialen gered van de afvalberg

De materialen die gebruikt werden om het kantoor in te richten zijn afkomstig uit het gebouw zelf of werden gerecupereerd uit gebouwen die op hun beurt gerenoveerd werden.

Alle glaswerk en profielen werden gedemonteerd uit de voormalige ING kantoren in Amsterdam  en naar Antwerpen overgebracht.

De kabelgoten en elektriciteitskabels zijn afkomstig uit oude gebouwen van de Universiteit Antwerpen. Ze krijgen nu een tweede leven in plaats van weggesmeten te worden.  

Gasontladingslampen van 15 jaar oud werden omgebouwd naar LED lampen en hebben nog steeds een hoog design gehalte. Zo werden 60 lampen van de afvalberg gered.

Ook al het meubilair uit het vorige kantoor werd gerecupereerd. Sommige kasten worden al 3 maal hergebruikt. Scheidingswanden werden vervaardigd uit OSB platen die ter plaatse aanwezig waren en die anders in de afvalcontainer zouden belanden.

Ook ventileren kan circulair

Bij de inrichting van de nieuwe werkplek werd er ook voldoende aandacht besteed aan het creëren van een goed binnenklimaat.

De decentrale WTW units van de Deense fabrikant Airmaster bewijzen dat ventilatie ook circulair kan zijn, zonder in te boeten op comfort en kwaliteit. De units kunnen eenvoudig gedemonteerd worden en vragen weinig structurele aanpassingen in het gebouw. De intelligente, CO² gestuurde regeling zorgt voor voldoende frisse lucht, maar houdt het energieverbruik laag. De essentiële componenten zijn modulair en kunnen makkelijk vervangen worden, wat een lange levensduur garandeert.

Bovendien werden twee van de geleverde toestellen uit tijdelijke modulaire projecten gerecupereerd, waar ze door een herbestemming van het gebouw niet meer gebruikt werden. Zo kreeg ook de ventilatie-installatie een tweede leven.

Circulair bouwen hoeft niet ingewikkeld te zijn

Met dit circulaire renovatieproject vertaalt CONIX RDBM Architects de theorie van circulair bouwen naar de praktijk en tonen ze aan dat circulair bouwen en ontwerpen niet per se ingewikkeld hoeft te zijn.

Geert Vyncke: “Bouw zo open en zo vrij mogelijk en zorg ervoor dat alles makkelijk demonteerbaar is. Onze moderne wereld is voortdurend in beweging, dus laten we daarmee rekening houden in het ontwerp van onze gebouwen. Laten we een gebouw zien als een grondstoffenbank en het gebruik van tweedehandsmaterialen niet langer als de uitzondering, maar als de regel beschouwen.”